Cruise oostelijke Middellandse Zee 3

Kusadasi, een leuke Turkse havenplaats. Ze leven daar van het toerisme. Er komen honderden cruiseschepen per jaar en de onze was de tweede. Het was te merken dat ze heel hard klanten nodig hadden. Maar wij kwamen niet voor Kusadasi, wij kwamen voor Ephesus.   Zo werden wij in de haven verwelkomd.

Dit gebied ligt aan de Egeïsche zee een heeft van oudsher al een rijke landbouw met o.a. vijgen, olijven en druiven. Verder is er veel schapenteelt en die dieren gedijen goed in deze milde omgeving. Het is een gebied met voldoende regenval en alles is ook prachtig groen. Daarnaast ken het vele marmergroeven waar veelkleurig marmer kan worden verkregen. Geen wonder dus dat dit gebied al heel vroeg de aandacht trok van machtige krijgsheren, net als Constantinopel overigens dat ook gold als belangrijke plaats voor handel vanwege de ligging aan de Bosporus. Een bekende naam is bijvoorbeeld sultan Suleiman die het vruchtbare gebied als zijn domicilie had gekozen en regeerde van 1521 tot 1566.
Onze gids vandaag is Salçuk. Hij woont met vrouw en kinderen in de plaats Salçuk, een plaats met 25.000 inwoners dat zich in het toeristenseizoen verzesvoudigt. Het toerisme is behalve handel en eerder genoemde zaken tegenwoordig een heel belangrijke bron van inkomen. Ik had lira’s gekocht maar die had ik eigenlijk niet nodig. De prijzen voor de cappuccino zijn Europees en ze werken meer met euro’s dan met lira’s.
Een privé gids is toch wel prettig want je kunt hem vragen even te wachten om te schrijven of te fotograferen en je kunt ook extra uitleg vragen. Hij was heel helder en wist heel goed de hoofdzaken eruit te pikken.
We zijn aangekomen in Ephesus, een stad die deel heeft uitgemaakt van het Ionische koninkrijk en later ook van het Oost Romeinse Rijk ook wel het Byzantijnse Rijk genoemd. Het was in de 11e eeuw BC opgericht door koning Andropoulos. Het was op dat moment de beste plek om een stad te stichten. Het was een vruchtbaar gebied, er was veel schoon water en strategisch gelegen voor de handel. Het was dan ook een havenstad, heel dicht bij de zee, die zich tegenwoordig 8 km teruggetrokken heeft. Als je uitkijkt over de voormalige havenstraat kijk je op de plek waar het toen zee was. Op een heuvel in de verte zie je een fort dat ook dienst deed als vuurtoren voor de zeevaarders. In de 4e eeuw BC gebruikten ze nog steeds het geld uit dit Ionische keizerrijk. Na het Ionische tijdperk werd het veroverd door de Perzen en heerste koning Darius. Deze voerde oorlog met Alexander de Grote en vanaf 336 BC behoorde dit gebied tot het  Oost Romeinse Rijk. De stad staat in een tektonisch gevoelig gebied en is al 7x verwoest door aardbevingen waardoor je er alleen nog maar Oost-Romeinse gebouwen vindt.
Dit was even een stukje geschiedenis. Ik zal jullie nu meenemen voor een rondleiding door de oude stad Ephesus.
Bij binnenkomst valt meteen al het stukje aquaduct op dat schoon drinkwater uit de bergen naar hier bracht. Vervolgens ging het door terracotta buizen naar een groot waterreservoir maar ook naar fonteinen en latrines.

Een deel van het oude aquaduct	De terracotta waterleidingen
Het waterreservoir	De marktplaats met ingang van het winkelcentrum

Je draait je om en kijkt uit over een voormalige marktplaats. Deze marktplaats diende niet alleen voor handel maar was ook een sociale ontmoetingsplaats. De boog aan de achterkant was de ingang van een soort winkelcentrum dat alleen bestemd was voor de welgestelden.
Als je om je heen kijkt, zie je in de zuilen ook de verschillende tijdperken vertegenwoordigd, de Ionische met de krul als de hoorn van een ram. Verder de Korintische stijl met de bladeren en tenslotte de kale Dorische.

Links de Ionische en rechts de Korintische zuil	De kale Dorische zuil
Even later bevonden we ons in het Odeon, de muziek arena. Er pasten 1500 mensen in. Bovenin zie aan de ene kant de ingang voor het gewone volk en aan de ander kant de uitgang. Beneden waren twee marmeren poorten als in- en uitgang maar dan voor de rijken.
	Salçuk, onze gids wacht op ons in het Odeon
De uitgang voor het gewone volk	Uitgang voor de welgestelden

Even verderop zien we Nike een dochter van Zeus en de godin van de overwinning. Dit hadden we in Athene ook al gezien maar ik kon geen duidelijk voorbeeld vinden om het in het vorige verslag te laten zien.
Hier ontleent schoenfabrikant Nike de naam aan en ook de krul die gebruikt wordt om het merk aan te duiden. Onder haar rechterhand is de krul goed te zien.

De godin van de overwinning, Nike		Je ziet hier goed de “krul”
	Niet lang daarna liepen we door een poort het stadscentrum in. Op de poort is de halfgod Hercules afgebeeld. Hij had een leeuw met de blote handen gedood en droeg de huid en in zijn hand zie je de leeuwenkop.
Hercules

Plotseling staan we voor de restanten van een fontein uit de tijd van de heerser Trajan. Onder de boog waar het water uit liep zien nog wat restanten van het beeld, een grote voet en een bol. Er wordt gezegd dat in de 1e eeuw BC men al wist dat de aarde rond was. Trajan staat hier met zijn voet op de wereld om te laten zien dat hij de baas over de wereld is. Het water van de fontein loopt door een goot naar de zee.

De fontein van Trajan	Rechts naat de wereldbol zie je de andere voet

De grootste bibliotheek in die tijd was die van Alexandrië waar Cleopatra heerste, de tweede stond in Constantinopel, de Pergamon en de derde was deze, de Celsus. De geschriften hier waren op schaapshuid geschreven omdat het langer meeging dan papyrus. Er waren ook wel 5000 papyrusrollen, een cadeau van Cleopatra voor haar grote vriend Marcus Antonius die hier woonde.

Even later staan we voor de tempel van Hadrianus met linksboven een reliëf van Hercules met zijn soldaten en rechtsboven een reliëf van de amazones van Lesbos. Helemaal in het midden boven zie je Medusa afgebeeld.

De poort van Hadrianus	De amazones van Lesbos
Hercules met zijn soldaten	Medusa

Tegenover de bibliotheek was een bordeel. Een ondergrondse tunnel verbond beide gebouwen. De mannen vertelden hun vrouwen even te gaan lezen in de bibliotheek! Even verder op de weg was een steen met een linkervoet om aan te geven dat het bordeel verderop links was. Verder zag je een afbeelding van een vrouw en een hart en een rondje dat geld moest voorstellen. Als je de liefde van een vrouw wilde moest je betalen: No money, no honey.

Het bordeel	De steen die de weg wees

Onze rondleiding eindigde bij de grote arena met 2400 zitplaatsen. Dit gebruikten ze ook voor de volkstelling. Tien keer de inhoud van het stadion is de bevolking van de stad.

De gladiator betreedt de arena	Hier komen de leeuwen straks binnen
Backstage	Met de arena op de achtergrond verlaten wij Ephesus

Je ziet de toegang tot de gewelven waar de leeuwen en gladiatoren uit kwamen en ook de artiesteningang waardoor de artiesten naar binnen kwamen. Buiten zagen we hem ook “backstage”.  De akoestiek is ook uitstekend (ik heb even gezongen, het was in no time leeg). Tot voor kort is de arena nog als zodanig gebruikt door beroemde moderne artiesten. De onderzijde is nog authentiek, te zien aan het marmer. De bovenkant is gerestaureerd.  

	De hoge muren waren voor bescherming en daarvoor was een geul waar brandende olie in lag. De leeuwen konden er dan niet gemakkelijk doorheen. Bovenin waren de plaatsen voor de hoogwaardigheidsbekleders en welgestelden. Daar zat je het veiligst.

De Havenweg met op de achtergrond de heuvel met fort/vuurtoren	Op de achtergrond de plek waar toen de zee nog was

Onze rondleiding was alweer ten einde. We konden nog naar een leerfabriek maar we hadden meer belangstelling voor een restaurant om een goede kop koffie te drinken.
Aldus geschiedde.

Nu op naar Constantinopel, nu Istanbul geheten.